Karşılıksız Çek | Çek Ne Zaman Ödenir | Çekte Zamanaşımı | İzmir İcra Avukatı | İzmir Hukuk Bürosu

Kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile takip özel bir ilamsız icra yoludur. Alacaklının bu yola başvurması için elinde kambiyo senedi niteliğinde bir belge olması zorunludur. Kambiyo senetleri kanunda poliçe, bono ve çek olmak üzere sınırlı olarak sayılmıştır. 

1-Çek Ne Zaman Ödenir? 

Çekte kural olarak vade olmaz. Çek görüldüğünde ödenir. Ancak Çek Kanunu Geçici m.3/5 uyarınca 31.12.2021 tarihine kadar, üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersizdir.

Çeki keşide tarihinden itibaren;

• Çek keşide edildiği yerde ödenecekse on gün,
• Keşide edildiği yerden başka yerde ödenecekse bir ay içinde muhatap bankaya ibraz edilmelidir.
• Ödeneceği yerden başka bir yerde keşide edilen çek, keşide yeri ile ödeme yeri aynı kıtada ise bir ay; ayrı kıtalarda ise üç ay içinde muhataba ibraz edilmelidir.Bu süreler ibraz edilmeyen çeke dayalı olarak kambiyo takibi yapılamaz.

Hamil (çeki elinde bulunduran kişi), düzenleyen kişiden (keşideciden) çekin bedelinin yanında, ödenmeyen çek bedelinin yüzde onu oranında çek tazminatı talep edebilir.

Çek Kanununun 3/6. Maddesine göre  çekin muhatap bankaya ibraz edilerek bankanın çek yaprağı için ödemekle yükümlü olduğu miktarın tahsili halinde bankaca, çeke, anılan şerh düşülmek suretiyle aslı uhdesinde tutularak onaylı bir fotokopisi çek hamiline verilir ve hamil, bu şekilde muhatap bankaca tasdik edilmiş çek fotokopisine dayalı olarak kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla icra takibi yapabilir.

2- Çekte Zamanaşımı Olur mu?

TTK m.814 Uyarınca çeklerde zamanaşımı, ibraz süresinin bitiminden itibaren 3 yıldır. Zamanaşımına uğramış çek ile ilgili temel hukuki ilişkiye dayanarak sebepsiz zenginleşme (zamanaşımına uğradığı tarihten itibaren 1 yıl içinde), ya da alacak davası açılabilir. Çek ise bu davalarda yazılı delil başlangıcı sayılır.

3- Çeke İlişkin İcra Takibi Nerede Başlatılır? 

Çeke dayalı bir icra takibini, 

• borçlunun ikametgahında
• muhatap banka hesabının olduğu yerde
• keşide yerinde başlatabiliriz.

4-Karşılıksız Çek Nedir? Çek Karşılıksız Olursa Ne Yapılır ? 

Karşılıksız çek keşidesi, uygulamada çok rastlanılan bir durum olup, bu özelliği nedeniyle sık sık Yargıtay kararlarına konu olmaktadır. Yerel mahkemelerin karşılıksız çeke ilişkin verdikleri çeşitli konulardaki kararlar, temyiz istemiyle Yargıtay’a gelmektedir. Bununla birlikte konuyla ilgili uyuşmazlıkların belli başlı bazı noktalarda toplandığı gözlenmektedir.

Çek Kanunu m.5/1 : Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, çekle ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikâyeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak, binbeşyüz güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Şeklindedir. 

Ayrıca kararı veren Mahkeme, söz konusu kişi hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına hükmeder.

Karşılıksız çıkan çeke ilişkin şikayet, ibraz tarihinden itibaren 3 ay içerisinde İcra Ceza Mahkemesi’ne yapılır. ( İİK. M. 347)

   Şikayette Yetkili mahkemeler:

• ibraz yeri
• çek hesabının açıldığı banka şube yeri
• hesap sahibinin yerleşim yeri
• şikayetçinin yerleşim yeridir.

Bunlardan biri tercih edilebilir.

Önemli bir husus : Şikayet dilekçesinde, çekin bankaya ibraz süresi içerisinde çekin karşılığını bankada   bulundurmakla yükümlü olan şirketi temsile yetkili kişiyi mutlaka belirtmek gerekiyor. Sadece çeki keşide eden şirket yetkilisi/yetkilileri ifadesi yeterli olmuyor, aksi halde şikayetin reddine karar veriliyor. Konuya ilişkin karar: (Antalya Bam 10 CD 14.03.2018 t. 889/955, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 11. Ceza Dairesi   2017/3549 E. 2018/8 K. sayılı ve 04.01.2018 tarihli kararı)

Sonuç olarak, ülkemizde yaygın olarak kullanılan ve güvenilir bir kambiyo senedi vasfına sahip olan çekin karşılıksız çıkması sorunu hem geçmişte hem de günümüzde tartışılan, önemli bir meseledir. Bu meselenin, çekin ticari hayattaki önemi ve adil yargılanma hakkı göz önüne alınarak en hızlı şekilde çözüme kavuşturulması gerekmektedir.

Konuya ilişkin hukuki danışmanlık almak için uzman ekibimiz ile iletişime geçebilirsiniz.

İlginizi çekebilecek benzer çalışmalarımız;