İcra Borcunu Ödemeyen Kişilere Hapis Cezası Var Mı? – İzmir Avukat

Borçluların en çok merak ettiği konulardan bir tanesi borçları yüzünden haklarında tutuklama kararının verilip verilmeyeceğidir. Bununla birlikte borçlular, icra borcunu ödeyememeleri sebebi ile herhangi bir yaptırımla karşılaşıp karşılaşmayacakları konusunda da tedirgindir. Öncelikle hiçbir borçtan dolayı hakkınızda hapis veya tutuklama kararı verilemeyeceğini belirtelim. Anayasamızın 38. maddesi gereği hiç kimsenin bir sözleşmeden dolayı özgürlüğünün kısıtlanması mümkün değildir. Tutuklama kararının çıkması için farklı sebeplerin oluşması gerekmektedir. Bu sebeplere de icra ve iflas kanununda yer verilmiştir. Borçludan alacağını tahsil edemeyen alacaklı, alacağını zorla tahsil hakkına sahiptir. İcra İflas Kanunuda düzenlenen bu cebri icranın etkili kılınması için ayrıca yasada borçluya birtakım yükümlülükler getirilmiştir. Borçlunun yükümlülüklerini yasada öngörülen biçim ve kapsamda yerine getirmemesi halinde de birtakım yaptırımlar getirilmiştir. Bunlara icra iflas suçları denilmektedir. Kanun maddesi ile inceleyecek olursak :

İcra Suçları Nelerdir?

1. Alacaklısını zarara sokmak kastıyla malvarlığını eksiltme (md. 331)
2. Kendi eylemiyle aczine neden olma veya durumunu bilerek ağırlaştırma (md. 332)
3. Ticaret Şirketlerinde yönetim yetkisine sahip olanların alacaklıları zarara uğratmak kastıyla ticari işletmenin borçlarını ödemeyerek alacaklıları zarara sokma (md. 333/a)
4. Üzerinde kiralayanın hapis hakkı bulunan eşyanın kaçırılması ve tahliyesi gereken yerin başkasına işgal ettirilmesi (md. 335)
5. Mal beyanında bulunmama (md. 337/1)
6. Ticareti terk hükümlerine aykırı davranma (md. 337/a)
7. Gerçeğe aykırı beyanda bulunma (md. 338)
8. Mal beyanından sonra mal ve kazançta meydana gelen artışı bildirmeme (md. 339)
9. Taahhüdü ihlal (md. 340)
10. Çocuk tesliminden kaçınma (md. 341)
11. Hükmen teslim edilen taşınmaza ve gemiye tekrar girme (md.342)
12. İlam hükümlerinin infazına karşıı koyma (md. 343)
13. Nafaka borcunu ödememe (md. 344)
14. Gerektiği halde sermaye şirketinin iflasını istememe (345/a)
15. Yarar sağlamak için artırmadan çekilme (345/b)

B. 338/2. md: Hakkında aciz vesikası alınan borçlu asgari ücretin üzerinde bir geçim sürdüğünün mahkeme kararıyla tespitinden itibaren aciz vesikasına bağlı borcunu bir ay içinde borç ödeninceye kadar icra dairesine yatırmaz ise bir yıla kadar tazyik hapsine karar verilir.

C. 340. md: lll. madde gereğince ya da alacaklının rızasıyla icra dairesinde kararlaştırılan borcu ödeme koşulunu geçerli bir nedeni olmaksızın yerine getirmeyen borçlunun üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir.

Bunları uygulamadaki hali ile örnekleyecek olursak :

• Haciz geleceği için yanlış mal beyanında bulunarak mal varlığını eksik göstermek ve bu sebeple alacaklının mağdur edilmesi durumunda da hapis cezası verilecektir.
• Borçluların, borçlarını ödemek için kendilerine sunulmuş olan şartları mazeret
• belirtmeksizin ihlal etmesi durumunda hapis cezası verilecektir.
• Boşanma sonrası doğan nafaka kararına uymayarak zamanında ödeme gerçekleştirmeyenlere tazyik hapsi verilir.
• Çocukların velayetlerini ellerinde bulunduran kişilere çocukların teslimi sırasında sıkıntı çıkarılması ve karar uyulmaması durumunda da yine hapis cezası verilir.
• Kiracının borcunu ödememesi ve ev sahibinin mağdur edilmesi durumunda hapis kararı çıkarılır.
• Yaptıkları iflas ve konkordato faaliyetlerinde kişisel menfaat gözetenlere de mahkumiyet cezası verilecektir.
• Belirlenmiş olan ticari usullere aykırı hareket edenlere özgürlüğü kısıtlayıcı cezalar verilir.
• Konkordato faaliyetlerinde kasten ve hile yapmak sureti ile tarafları zarara uğratanlara da mahkumiyet cezası verilecektir.

Salt icra borcu sebebi ile özgürlüğü kısıtlayıcı ceza verilemeyeceğini söylesek de bazı durumlarda, icra borcunu ödemeyen kişilere hapis cezası verilebileceğini söylemek mümkündür.

Peki Tutukluluk ve Cezaevi Süreci Nedir?

Tazyik hapsi borçlunun borcunu ödeme görevini ifa etmesi adına zorlayıcı bir nitelik taşımaktadır. Borçlular için hapis cezasını doğuran iki temel sebep vardır :

1. Mal beyanında bulunmaması ya da beyanının gerçeği yansıtmıyor olması : Borçluların, alacaklı ya da icra görevlileri karşısında borcunu ödemeyi yazılı bir şekilde beyan etmesi ancak bu beyanı yerine getirmemesidir.
2. Vaktinde ödeme gerçekleştirmeyenlere, ya da sebep göstermeden ödeme görevini yerine getirmeyenlere alacaklı şahsın şikayetiyle 3 aya kadar tazyik hapsi verecektir. 3 aylık hapis süresi dahilinde icra dairesinde bulunan vezneye borcunu yatıran şahıs tahliye edilecektir.

Mahkumiyetten kurtulmak adına borcunun kalan kısmını ödemezse kendisine yine tazyik hapsi verilecektir. Hapis yatınca borcun silinmesi gibi bir durum ise söz konusu değildir. hapis yatılan süre içerisinde borcunuzu ödediğinizde hapisten çıkma hakkına sahip olursunuz. Hatta borcun ödenmediği bu dönemde borç için faiz işlemeye devam edecektir. Disiplin yükümlülüğü olarak düzenlenen tazyik hapsi, sicile işlemez.İcra İflas kanundaki tazyik hapsine ilişkin verilen kararlar kararın kesinleştiği tarihten itibaren 2 yıl içinde infaz edilmemesi halinde ceza zamanaşımına uğrar ve bu cezalar yerine getirilmez. İcra İflas Kanununda düzenlenen ve müeyyide olarak hapis ve adli para cezası öngörülen fiillerde ise ceza zamanaşımı 10 yıldır.

İlginizi çekebilecek benzer çalışmalarımız;