İkinci El Araç Alırken Dikkat

İkinci El Araç Alırken Dikkat | İzmir Avukat | Av. Dilek Yavuz Uysal

İkinci el araç alım satımı, özellikle son yıllarda artan fiyatlar nedeniyle büyük bir dikkat ve özen gerektiriyor. İzmir gibi büyük şehirlerde araç alırken karşılaşılan dolandırıcılık, ayıplı mal satışı veya resmi işlem eksiklikleri alıcıyı mağdur edebilir. Bu nedenle hem tüketici hakları hem de Borçlar Kanunu açısından bazı temel noktalara dikkat edilmelidir.

1. İkinci El Araç Alırken Dikkat Edilecekler

Aracı almadan önce aşağıdaki sorgulamalar yapılmalıdır:

• Araçta rehin var mı?
  E-devlet veya noter sorgusuyla öğrenilebilir. Rehinli araç, sahibinin borcuna karşılık haczedilebilir.
• Haciz veya tedbir kararı var mı?
  Plaka üzerinden Emniyet Genel Müdürlüğü veya noter üzerinden kontrol edilebilir.
• Çalıntı kaydı ya da yakalama kararı var mı?
  Emniyet kayıtlarından ya da güvenilir ekspertiz firmalarından öğrenilmelidir.

2. Ekspertiz Raporu Zorunluluğu (Yasal Düzenleme)

2020 yılında yürürlüğe giren düzenlemeye göre:

• Ticari amaçla satış yapanlar (galericiler), 8 yaş altı ve 160.000 km altı araçlar için ekspertiz raporu almakla yükümlüdür.
• Bireysel satışlarda zorunlu değil ancak ekspertiz raporu almanız şiddetle önerilir.

3. Satış Sözleşmesi ve Ayıplı Mal Sorumluluğu

• Noterde yapılacak satış işlemi sırasında mutlaka bir satış sözleşmesi düzenlenmelidir.
• Satıcı, aracı ayıplı (örneğin kazalı, motor arızalı) şekilde sattıysa Tüketici Kanunu’na göre sorumludur.
• Araçta sonradan çıkan gizli kusurlar varsa alıcı, satış tarihinden itibaren 6 ay içinde hak arayabilir. Bu durumda;
  • Satışın iptali,
  • Bedel indirimi,
  • Masraf karşılığı onarım taleplerinde bulunabilir.

4. Araç Devrinde Noter İşlemi Şarttır

• Satışın geçerli olabilmesi için işlem mutlaka noter huzurunda yapılmalıdır.
• Taraflar parayı elden verseler bile noter işlemi yapılmadan satış hukuken geçerli sayılmaz.
• Ödeme, genellikle noter işleminden hemen önce banka havalesi ile yapılır.

5. Vergi ve Ceza Sorgulamaları

Araç üzerindeki MTV borçları, trafik cezaları veya OGS-HGS geçiş ücretleri gibi kalemler devralınmadan önce kontrol edilmelidir. Alım sonrası bu borçlar alıcıya rücu edebilir.

Özetle; İzmir’de ikinci el araç alırken hem alıcı hem de satıcı tarafı hukuki hak ve yükümlülüklerini bilmeli; noter işlemleri, ekspertiz ve borç sorgulamaları eksiksiz şekilde yapılmalıdır. İyi niyetli olmak kadar dikkatli olmak da şarttır. Bir avukattan danışmanlık alınması, sonradan doğacak sorunları önler.

Aracın Ekspertiz Raporundaki Şartları Sağlamaması Halinde İzlenecek Yol

Eğer bir araç alım satımında ekspertiz raporunda belirtilen kusurlar ya da satıcının gizlediği önemli bilgiler nedeniyle sorun yaşanırsa, alıcı için hukuki süreç belirli adımları takip ederek başlatılabilir. İşte bu tür bir durumda karşılaşabileceğiniz hukuki sürecin aşamaları:

1. Ekspertiz Raporu İncelenmesi ve Satıcıya Bildirim

İlk adım, ekspertiz raporunun içeriğini dikkatlice incelemek ve tespit edilen sorunları satıcıya yazılı olarak bildirmektir. Eğer raporda belirtilen hususlar aracın kaza geçmişini, teknik arızalarını veya değişen parçalarını kapsıyorsa, bu durum alıcı için ciddi bir risk oluşturur. Bu durumda yapılacaklar şunlar olabilir:

• Ekspertiz raporunu satıcıya iletmek ve raporda belirtilen kusurların sözleşmeye aykırılık oluşturduğunu yazılı olarak bildirmek.
• Satıcıya, bu kusurların düzeltilmesi veya bedel indirimi talep edilmesi.
• Eğer satıcı kusurları kabul ederse, aracın tamir edilmesi ya da geri iade edilmesi talep edilebilir.

2. Tüketici Kanunu’na Göre Haklar

Tüketici Kanunu‘nun uygulama alanı bulduğu halleder, ikinci el araç alım satımında, alıcı “ayıplı mal” nedeniyle haklarını kullanabilir. Araçta ekspertiz raporunda belirtilen kusurlar veya gizlenen kaza geçmişi gibi durumlar, ayıplı mal kapsamında değerlendirilir. Bu durumda alıcı şunları talep edebilir:

• İptal Talebi: Eğer araçtaki sorunlar ciddi ve satıcı tarafından gizlenmişse, alıcı sözleşmeyi iptal edebilir. Bu durumda alıcı, satıcıdan ödediği parayı geri talep edebilir.
• Fiyat İndirimi Talebi: Araçtaki eksiklikler, tamir edilmesi gereken sorunlar varsa, alıcı fiyat indirimi talep edebilir. Bu durumda araçtaki sorunlar dikkate alınarak bir bedel indirimi yapılması gerekir.
• Aracın Onarılması: Eğer araçta tespit edilen sorunlar onarılabilir türden ise, alıcı tamir edilmesini talep edebilir.

3. Satıcı İle Uzlaşma Yolu

• Aracı iade etme: Eğer araçtaki sorunlar çok büyükse ve satıcı iade talebini kabul ediyorsa, araç geri alınarak ücret iadesi yapılabilir.
• Fiyat İndirimi veya Onarım: Satıcı ile pazarlık yapılarak, aracın eksikliklerini gidermek veya fiyat indirimisağlamak için anlaşmaya varılabilir.

Bu tür bir uzlaşma durumu hızlı çözüm yolu olabilir, ancak satıcı uzlaşmaya yanaşmazsa, hukuki yollar devreye girer.

4. İhtarnameler ve Dava Aşaması

Eğer satıcı, alıcının talep ettiği iade, fiyat indirimi veya onarım gibi taleplerini reddederse, alıcı bu durumda hukuki süreci başlatabilir.

a. İhtarname Gönderme:

Alıcı, avukat aracılığıyla satıcıya ihtarname gönderebilir. İhtarname, alıcı tarafından yapılan yazılı bir başvuru olup, satıcıyı uyararak yasal hakların kullanılacağını belirtir. Bu, alıcıya yasal bir hak talebi gönderdiğini ve satıcının bu durumu ciddiye alması gerektiğini hatırlatır. İhtarname ile aracın iadesi veya fiyat indirimi talep edilebilir.Eğer satıcı hâlâ çözüm üretmezse, alıcı dava açma yoluna gidebilir.

b. Tüketici Mahkemesine Başvuru:

Eğer anlaşmazlık çözüme kavuşturulamazsa ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında kalan bir uyuşmazlık ise, alıcı Tüketici Mahkemesi’ne başvurabilir. Bu tür davalarda, tüketici olarak alıcı: Eğer araçtaki sorunlar büyükse, aracın iadesi talep edilebilir. Araç onarılabilir durumda ise, onarıma yönelik kararlar alınabilir. Fiyat indirimi veya tazminat talep edilebilir.

c. Asliye Hukuk Mahkemesi:

Eğer uyuşmazlık tarafların nitelikleri itibari ile Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında değilse, alıcı Asliye Hukuk Mahkemesi‘ne başvurabilir. Bu durumda, alıcı daha büyük tazminatlar ve zararların karşılanması için dava açabilir.

5. Zaman Aşımı ve Hakların Süresi

Tüketici Kanunu’na göre, alıcı, ayıplı maldan dolayı haklarını 2 yıl içinde kullanmalıdır.Eğer araç alım-satımı ile ilgili bir sözleşme yapılmışsa, o sözleşmede belirtilen süreler de geçerli olacaktır.Ayıplı mal için hak talebinde bulunmak için 2 yıl ve 5 yıl gibi süreler bulunmaktadır. Bu süreleri aşmadan başvuru yapılmalıdır.

Özetle: Eğer ekspertiz raporu sonrasında araçta tespit edilen kusurlar ve satıcı tarafından gizlenen bilgiler nedeniyle sorun yaşanırsa, alıcı şu adımları izleyebilir:

• Ekspertiz raporuna göre iade veya fiyat indirimi talep edebilir.
• Satıcı ile uzlaşma sağlanamazsa, hukuki süreç başlatılabilir.
• İhtarname gönderilerek yasal haklar kullanılabilir.
• Tüketici Mahkemesi veya Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açılabilir. Ekspertiz raporu ayrıcalıklı bir öneme sahiptir ve alıcı bu rapora dayanarak hukuki haklarını kullanabilir. Bu süreçte tüketici hakları alıcının lehine işler.

Aşağıdaki çalışmalarımız da ilginizi çekebilir;

Adres: Nergis Mahallesi Girne Bulvarı No: 83 K:2 D:2 Karşıyaka İzmir

E-posta: [email protected]

Telefon: +90 534 415 52 56