Islah Nedir? | İzmir Avukat

Islah etme: iyileştirme, düzeltme, daha iyi duruma getirme anlamındadır. Hukuki anlamda davanın ıslahı ise, yine tanımındaki gibi yorumlanabilir. Taraflardan birinin yaptığı usul işlemin bir kısmının veya tamamının düzeltilmesi ıslah olarak tanımlanır. Yani, ıslah karşı taraf ve mahkemenin uygun bulması gerekmeksizin tek taraflı irade açıklamasıyla dava ile ilgili unsurlar üzerinde değişiklik yapılması anlamına gelmektedir.

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 176. Maddesinde ‘Taraflardan her biri, yapmış olduğu usul işlemlerini kısmen veya tamamen ıslah edebilir’ hükmü ile yer almaktadır. Davanın ıslahı ile dava dilekçesine eklemek istediği bir şeyi eklemeyi unutan bir kişi bunu ekleme imkânı bulmaktadır. Bunun yanı sıra usul işlemlerinin düzeltilebilmesi imkânın sağlanması veya eksikliklerin tamamlanabilmesi davanın ıslahı ile sağlanabilmektedir. Böylece yargılama içerisinde usul eksiklikleri gibi, hatalar gibi nedenlerin oluşturabildiği hak kayıplarının engellenmesi sağlanmaktadır.

Islahın Şartları;

1. Islaha elverişli bir işlem bulunmalı,
2. Taraflarca öne sürülmüş bir ıslah talebi olmalı,
3. Islah talebi süresi içinde gerçekleştirilmelidir.

(HMK m.176/2 uyarınca taraflar yalnızca bir kez ıslah yoluna başvurabilir.)

Islah Süresi;

1.   Mahkemece verilecek süre içerisinde ıslah yapılarak gerekli harç tamamlanmalıdır.  Verilen süre içerisinde ilgili işlemler yapılmadığı takdirde ıslah talebinden vazgeçilmiş sayılacağı ihtarı yapılmış ise, hem ıslah talebi hem de gerekli masrafların yatırılması verilen süre içerisinde gerçekleştirilmelidir. Talepte bulunulmasına rağmen harç yatırılmadığı takdirde de ıslah yapılmamış gibi geçersiz hale gelir.

6100 Sayılı HMK’nun 181. maddesinde, “(1) Kısmen ıslaha başvuran tarafa, ıslah ettiği usul işlemini yapması için bir haftalık süre verilir. Bu süre içinde ıslah edilen işlem yapılmazsa, ıslah hiç yapılmamış gibi davaya devam edilir.” hükmü bulunmaktadır. Bu yasa maddesine göre ıslahın 1 haftalık sürede yapılması gerekmekte olup yasa maddesindeki 1 haftalık süre kanundan kaynaklanan kesin süredir.

Yargıtay Kararı İle İnceleyecek Olursak:

Somut olayda, mahkeme, kısmi dava olarak açılan davada, davacı vekiline ıslah için 10.01.2014 tarihinde süre vermiş, ıslah ise 1 haftalık süre geçtikten sonra 10.02.2014 tarihinde yapılmıştır. Bu itibarla süresinde yapılmayan ıslaha değer verilmesi hatalı olmuştur.’ (Yargıtay 22. HD, 6.7.2017 tarih 2015/16593 Esas, 2017/16240 Karar sayılı ilamı)

 “Mahkemece, dava konusu edilen işçilik alacaklarının miktarının tespiti ile ilgili bilirkişi hesap raporu alınmıştır. Davacı vekili bilirkişi raporunun dosyaya sunulmasından sonra 20.09.2012 tarihli duruşmada rapora bir itirazının olmadığını, ıslah için süre talep ettiğini belirtmiştir. Bunun üzerine mahkemece aynı tarihli duruşmada;

“1-Davacı vekiline dava dilekçesini ıslah etmesi harçlandırması ve karşı yana tebliğ ettirmesi hususunda duruşma gününden 5 gün öncesine kadar kesin süre verilmesine,

2- Davalı vekilinin rapora karşı itirazlarının davacı vekilinin ıslah dilekçesini sunduktan sonra karar verilmesine,

Duruşmanın bu nedenle 26/12/2012 günü saat 10.00’a bırakılmasına karar verildi.” şeklinde oluşturulan ara kararı ile davacı vekiline ıslah yapmak üzere bir sonraki duruşma günü olan 26.12.2012 tarihinden beş gün öncesine kadar süre vermiştir.

Bu ara karar gereği davacı vekili, 02.10.2012 harç ve havale tarihli ıslah dilekçesi ile dava konusu ettiği alacakların miktarını bilirkişi raporu doğrultusunda arttırmıştır. Islah dilekçesi davalı … vekiline 12.10.2012 tarihinde tebliğ edilmiş; davalı vekili 23.10.2012 havale tarihli dilekçesi ile ıslaha karşı itirazlarını sunmuştur.

…….Bu hâlde, davacı vekili mahkemece kendisine verilen süre içinde kısmen ıslaha başvurup harcını yatırdıktan sonra ıslah dilekçesinin karşı tarafa tebliğini de sağladığına göre, artık bu şekilde mahkeme ara kararına uygun biçimde gerçekleştirilen ıslaha değer verilmesi gerekir. Hâl böyle olunca, yukarıda açıklanan nedenlerle direnme kararı onanmalıdır.” ( Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2015/3666 Esas, 2018/244 Karar sayılı ilamı)

2.  Islah, kural olarak tahkikatın sonuna kadar yapılabilir. (HMK m.177/1) Yani mahkeme açılan dava ile ilgili karar verinceye dek her aşamada ıslah yapılabildiği söylenebilir.

Kısmen Islah Nedir?

HMK Madde 181: ‘’Kısmen ıslaha başvuran tarafa, ıslah ettiği usul işlemini yapması için bir haftalık süre verilir. Bu süre içinde ıslah edilen işlem yapılmazsa, ıslah hiç yapılmamış gibi davaya devam edilir.’’

Davanın kısmen ıslah edilmesi, genellikle iş davalarında karşımıza çıkar. Örneğin, belirsiz alacak talebi ile açılan bir iş davasında bilirkişi raporunun alınması ile birlikte işçi açısından artık alacaklar belirlenebilir hale gelmektedir. Bu durumda işçi, taleplerini kısmen ıslah ederek arttırabilir. Başka bir anlatımla, aslında hukuki sebep ve deliller hala aynı olmakla birlikte; talep edilen miktar ıslah sureti ile arttırılır. Yani verilen süre içerisinde gerekli harçların yatırılması halinde davanın kısmen ıslahı da mümkündür.

Konuya ilişkin hukuki danışmanlık almak için uzman ekibimiz ile iletişime geçebilirisiniz.

Aşağıdaki çalışmalarımız da ilginizi çekebilir;