Terekenin Tespiti Davası | İzmir Hukuk Bürosu

1- Tereke Nedir?

Miras bırakanın ölümü sonrasında mirasçılarına geçen malvarlığının (bunlara aktif mallar denilmektedir)  ve borçlarının( bunlara pasif mallar denilmektedir) tümüne verilen isimdir

2- Miras Bırakanın Malvarlığı Nasıl Tespit Edilir?

Miras bırakanın,  bırakmış olduğu aktifler ve pasiflerinden oluşan terekenin tespiti davasında aktif denilen mallar; menkul, gayrimenkul, para iken;  borçları ve masraflarına ise pasif denilmektedir.

Miras bırakarak vefat eden kişinin malvarlığını her zaman tam olarak bilmek mümkün olmayabilir. Zira miras bırakan mirasçıların mirasçıların bilgisi dışında banka kasası, banka hesapları, hatta bazı durumlarda taşınmazların bulunduğu hususu sıkça karşımıza çıkmaktadır.  Bazı durumlarda ise, miras bırakan ile mirasçılar arasında iletişimin olmaması veya 1. dereceden olmayan soybağı sebebiyle mal varlığının tespiti mümkün değildir. Mal varlığının tespiti yapılmadan, Ortaklığın giderilmesi olarak bilinen İzale-i Şuyu davası açmak da mümkün değildir. Bu sebeple, miras bırakanın yerleşim yerinde öncelikle sulh hukuk mahkemesinde terekenin tespiti davası açılması gerekmektedir.

Kural olarak, miras bırakanın adı, soyadı ve TC kimlik numarası ile  BDDK’ya tüm tapu ve kadastro müdürlüklerine, taşınır olarak aracının olup olmadığına dair sorgu amacıyla trafik tesciline ve bankalara müzekkereler yazılması talep edilmeli; gözden kaçmayacak şekilde miras bırakanın tüm mal varlığı tespit edilmelidir. Sürecin avukat ile yürütülmesinin bu noktadaki önemi ise hangi kurumlardan bilgi talep edilmesi gerektiği, ihtiyaç halinde terekeye temsilci tayini talebi, mal varlığının eksiksiz tespit edilmesi noktasında karşımıza çıkar.

3- Terekenin Tespiti Davasını Kimler Açabilir? Zamanaşımı Var Mıdır?

Terekenin tespiti davası hukuki yararı olan kimseler tarafından açılabilir. Bu nedenle terekenin tespiti davası ancak yasal ve atanmış mirasçılar tarafından açılabilecektir. Mirasbırakanın ölümü ile dava açmaya hak kazanan yasal veya atanmış mirasçılar, herhangi bir hak düşürücü süre veya zamanaşımı olmadığından her zaman terekenin tespiti davası açabilecektir.

4- Terekenin Tespiti Davasına Dahil Olmayan Mal ve Hak Varlıkları Var Mıdır?

Ölümle sona eren intifa hakkı, oturma hakkı terekenin tespiti davasına dahil edilmez. Aşağıda sayılı olan bazı durumlarda da terekenin tespiti davasında hak talep edilemeyecek olup kişinin ölümü durumlara yer verilmiştir.

* Manevi tazminat isteminin karşı tarafça kabul edilmedikçe devredilemeyeceğini ve mirasbırakan tarafından ileri sürülmedikçe mirasçılara geçmeyeceğini düzenlemiştir.

İşverenin kişiliği dikkate alınarak yapılan hizmet sözleşmesi, işverenin ölümüyle sona erer, işçinin ölümü ise hizmet ilişkisinin sona ermesi sebebidir (BK. m. 347).

*Vekalet sözleşmesinde, ölümden sonrada geçerli olan vekalet (mandatum post mortem) hali saklı kalmak üzere, taraflarından birinin ölümü sözleşmenin sona erme sebebidir (BK. m. 397).

*Mirasçılar ile adi şirketin devamına dair ortaklar arasında önceden yapılmış bir sözleşme bulunmadığı takdirde, ortağın ölmesiyle birlikte adi şirket sona erer (BK. m. 535/b.2). Terekeye sadece adi ortaklığın tasfiyesinden sonra mirasbırakanın payına düşen miktar dahil olur. Aynı şekilde aile malları ortaklığında, ortaklardan birinin ölümü halinde, onun ortaklığa dahil olmayan mirasçıları, ancak ölen ortağa düşen payın karşılığının kendilerine ödenmesini isteyebilir (TMK. m. 382).

*Fikri ve sınai haklar kural olarak miras yoluyla intikal eder. Bu nitelikteki bazı haklardan, eseri yaratan mirasbırakana özgü bir hak niteliğinde olanlar, (örneğin eserin değiştirilmesi hakkı) mirasçılara geçmez.

*Evlilik ilişkisinin ölümle sona ermesi sebebiyle mal rejiminden doğan talep örneğinde olduğu üzere hak ve yükümlülüklerin ölümle muaccel olmasına bağlı hukuki ilişkiler tereke dışında kalır.

5- Dava Süreci Nasıl İlerler?

Murisin terekesi dahilindeki malvarlığındaki menkullerin değeri , dava tarihi değil murisin vefat tarihine göre belirlenir. Zira mirasın intikal tarihi murisin vefat tarihidir. Esasında vefat ile beraber farklı bir işleme lüzum kalmadan mirasçılar resen malvarlığı üstünde elbirliği ile malik olurlar fakat bu malvarlığının intikalinin sağlanması için gerekli intikal prosedürleri ya da açılacak davalar miras hukukunun konusunu teşkil etmektedir. Bu sebeple önce terekenin tespit edilmesi elzemdir. Tereke tespitinde yukarıda bahsetmiş olduğumuz müzekkereler yazılarak dava dilekçesi diğer miraçılara tebliğ edilir. Akabinde bir bilirkişi vasıtasıyla terekedeki malvarlığının miktarı hesaplanır. Bu süreçten sonra mirasçılar belirlenen bankalardaki paralarını alır ve açılacak olan ortaklığın giderilmesi davası ile de taşınmaz niteliğinde olan malvarlığındaki miras paylarına kavuşur.

Konuya ilişkin hukuki danışmanlık almak için uzman ekibimiz ile iletişime geçin.

Miras Hukukuna İlişkin İlginizi Çekebilecek Diğer Çalışmalarımız;

İzmir Miras Avukatı