Yazılı Delil İle İspat Zorunluluğu | Senet ile İspat Zorunluluğu | Yazılı Delil İle İspat İstisna | Yazılı Delil İle İspat İstisnaları | İzmir Avukat | Dava Avukatı | İzmir Hukuk Bürosu | Efes Hukuk Bürosu

Belge Nedir? Senet Nedir?

Belge, Hukuk Muhakemeleri Kanunu kapsamında uyuşmazlık konusu olayları ispata elverişli yazılı veya basılı metin, senet, çizim, plan, kroki, fotoğraf, film, görüntü veya ses kaydı gibi veriler ile elektronik ortamdaki veriler ve bunlara benzer bilgi taşıyıcıları ifade etmektedir. (Madde 199)

Senet İle İspat Zorunluluğu

Bir hakkın doğumu, düşürülmesi, devri, değiştirilmesi, yenilenmesi, ertelenmesi, ikrarı ve itfası amacıyla yapılan hukuki işlemlerin, yapıldıkları zamanki miktar veya değerleri ikibinbeşyüz Türk Lirasını (2021 yılı için 4.880 TL) geçtiği takdirde senetle ispat olunması gerekir. Bu hukuki işlemlerin miktar veya değeri ödeme veya borçtan kurtarma gibi bir nedenle ikibinbeşyüz Türk Lirasından (2021 yılı için 4.880 TL) aşağı düşse bile senetsiz ispat olunamaz. (Madde 200)

Senede Karşı Tanıkla İspat Yasağı

Hukuk Muhakemeleri Kanunu kapsamında senede bağlı her çeşit iddiaya karşı ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemler ikibinbeşyüz Türk Lirasından (2021 yılı için 4.880 TL) az bir miktara ait olsa bile tanıkla ispat olunamaz. (Madde 201) Söz konusu kanun maddesinde yer verilen değer her yıl güncellenmektedir.

2017	2018	2019	2020	2021
2.590 TL	2.960 TL	3.660 TL	4.480 TL	4.880 TL

Tanık Dinletilmesine Muvafakat

Her ne kadar belirtili bedellerin altında kalan uyuşmazlıklarda yazılı delil ile ispat koşulu aranmakta ise de; karşı tarafından açık muvafakatinin alınması durumunda senetle ispatı gereken hususlarda birinci fıkradaki düzenleme hatırlatılarak tanık dinlenebilir.

Senetle İspat Zorunluluğunun İstisnaları

Karşı tarafın açık muvafakatinin yanı sıra Hukuk Muhakemeleri Kanunu Madde 203 kapsamında tanık ile ispat yasağına bir takım istisnalar düzenlenmiştir. Şöyle ki:

• Altsoy ve üstsoy, kardeşler, eşler, kayınbaba, kaynana ile gelin ve damat arasındaki işlemler.
• İşin niteliğine ve tarafların durumlarına göre, senede bağlanmaması teamül olarak yerleşmiş bulunan hukuki işlemler.
• Yangın, deniz kazası, deprem gibi senet alınmasında imkânsızlık veya olağanüstü güçlük bulunan hâllerde yapılan işlemler.
• Hukuki işlemlerde irade bozukluğu ile aşırı yararlanma iddiaları.
• Hukuki işlemlere ve senetlere karşı üçüncü kişilerin muvazaa iddiaları.
• Bir senedin sahibi elinde beklenmeyen bir olay veya zorlayıcı bir nedenle yahut usulüne göre teslim edilen bir memur elinde veya noterlikte herhangi bir şekilde kaybolduğu kanısını kuvvetlendirecek delil veya emarelerin bulunması hâli.

Yakın Akrabalar Arasın Yazılı Bir Sözleşme İmzalanması Durumunda Tanık İle İspat İmkanı Tanınmamaktadır

Mahkemece davacının iddiasını kanıtlamakla yükümlü olduğu davacının yemin teklifi üzerine davalıların borç parayı inkar etmeleri neticesinde davanın reddine karar verilmiştir. Kural olarak Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 201. maddesiyle Senede bağlı her çeşit iddiaya karşı ileri sürülen ve senedin hüküm ve kuvvetini ortadan kaldıracak veya azaltacak nitelikte bulunan hukuki işlemler ikibinbeşyüz Türk lirasından az miktara ait olsa bile tanıkla ispat olunamaz.

Ne var ki, kural böyle olmakla birlikte Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 203. maddesinde yazılı yakın akrabalar arasındaki hukuki işlemlerin tanıkla ispat edilebileceği kabul edilmiştir. Anılan maddede yazılı yakın akrabalar arasında senet ( yazılı belge )alınmasındaki manevi imkansızlık kanunla varsayılmış ve böyle bir istisnai düzenlemeye gerek görülmüştür. Yakın akrabalar arasındaki hukuki işlemlerin tanıkla ispat edilebilmesi için miktar ve değer bakımından bir sınırlandırma getirilmediği gibi, manevi imkansızlığın da ayrıca iddia ve ispat edilmesine de gerek yoktur.

Ancak, yakın akrabalar arasındaki bir hukuki işlem senede bağlanmış veya yazılı delil sözleşmesi yapılmışsa, artık manevi imkansızlıktan söz edilemeyeceğinden, senedin aksinin tanıkla ispatlanmasına imkan tanınmamaktadır. Bunun dışında Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 203/1 maddesinde belirtilen yakın akrabalar arasındaki hukuki işlemlerin miktar ve değeri ne olursa olsun tanıkla ispatı olanaklıdır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun istikrar kazanmış uygulaması da bu yoldadır. ( YHGK.nun 19.3.2003 gün 2003/13-174-181 Sayılı ilamı, YHGK.nun 9.10.1985 gün ve 1984/13-255 E. 1985/797 K.sayılı ilamı; YHGK.nun 23.1.1985 gün ve 1983/3-25 E. , 1985/3K sayılı ilamı ).

YARGITAY 13. HUKUK DAİRESİ E. 2015/41137 K. 2017/4373

Delil Sözleşmesi

Karşı tarafın açık rıza ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu Madde 203’ün yanı sıra taraflar aralarında akdedecekleri geçerli bir delil sözleşmesi ile birlikte tanık deliline dayanabileceklerini düzenleyebilirler. Delil sözleşmesi ile taraflar yazılı olarak veya mahkeme önünde tutanağa geçirilecek imzalı beyanlarıyla kanunda belirli delillerle ispatı öngörülen vakıaların başka delil veya delillerle ispatını kararlaştırabilecekleri gibi; belirli delillerle ispatı öngörülmeyen vakıaların da sadece belirli delil veya delillerle ispatını kabul edebilirler.

Detaylı bilgi veya sorularınız için bizim ile iletişim‘e geçebilirsiniz.

Aşağıdaki çalışmalarımız da ilginizi çekebilir;