Ceza Yargılamasında Takdiri İndirim

Ceza Yargılamasında Takdiri İndirim – İzmir Avukat

Halk arasında iyi hal indirimi olarak da bilinen ceza yargılamasında takdiri indirim, 5237 sayılı TCK’nın 61. maddesinde yer alan cezanın belirlenmesi prosedürüne uygun bir şekilde ortaya çıkan süreli hapis cezası veya adli para cezası miktarı üzerinden 1/6 oranında yapılır. Suçun karşılığı olarak belirlenen temel cezada tüm arttırım ve indirimler yapıldıktan sonra kalan ceza miktarı üzerinden en son 1/6 oranında iyi hal indirimi (takdiri indirim) uygulanır.Ancak müebbet veya ağırlaştırılmış müebbetye iyi hal indirimi söz konusu değildir. Türk Ceza Kanunu suç ve cezaları düzenlerken hapis cezalarını her suç için ayrı ayrı alt ve üst sınır belirterek hükme bağlamıştır. Örneğin hırsızlık suçu cezası bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıdır. Ceza hakimi, somut olayın özelliklerine göre bu aralıkta bir ceza verecektir. Bu cezaya artırıcı veya azaltıcı olarak etki eden bir takım nedenler olacak ve duruma göre cezada indirme – arttırma yapılacaktır.

Ceza Yargılamasında Takdiri İndirim Nedenleri Nelerdir?

Failin geçmişi, failin sosyal ilişkileri, verilecek cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri, falin fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları gibi hususları göz önünde bulundurabilir . Takdiri indirim uygulanmaması halinde mahkeme kararında bunun gerekçesi yazılmalıdır. Takdiri indirim uygulanmışsa, hangi takdiri indirim nedenlerinin uygulandığı da mahkeme kararının gerekçesinde gösterilmelidir. Takdiri indirim nedenleri yasada sınırlı bir şekilde sayılmamıştır. Takdiri indirim nedenlerinin kanunda yer alan nedenlere benzeyen sınırsız sayıda nedenle uygulanabileceği kabul edilmiştir. Bu sayılanlar sınırlı sayıda değildir. Yani bir kişi takdiri indirim talep ederken; bunlardan başka bir nedene de dayanabilir. Mahkeme de bunlardan başka bir nedene bağlı olarak iyi hal indirimi uygulayabilir. Ancak genel olarak uygulamada en çok görülen takdiri indirim nedenleri bunlardır.

Ceza Yargılamasında Takdiri İndirim Uygulaması Şartları Nelerdir?

1. Hakimin takdiri indirim uygulanması konusundaki takdir yetkisi sınırsız değildir, takdiri indirimin uygulanmamasına dair kararlar denetime elverişli olacak şekilde gerekçeli olarak verilmek zorundadır. ( Hakim takdir yetkisini kullanırken suçun alt ve üst sınırları dışına çıkmamalıdır.

2. Takdiri indirime ilişkin kanuni nedenler değerlendirilmeden takdiri indirimin uygulanmamasına karar verilemez. ( Failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri gibi hususlar)

3. Sanığın suçu inkar etmesi, takdiri indirim nedenlerinin uygulanmaması gerekçesi olarak kabul edilemez. ( İddianamenin düzenlenmesi ile birlikte suçun varlığı veya yokluğunun tespitine girişilir. Suçun varlığı sabitse ve indirim halleri olayda mevcutsa sanığın suçu inkar etmesi tek başına indirim uygulanmasına engel teşkil etmeyecektir.)

4. Sanğın lehe hükümlerin uygulanması talebi takdiri indirimi de kapsar. ( Ceza yargılamasında sanık lehine olan hükümlerin uygulanması talebi bu prosdürü de kapsar.)

5. Önceden hakkında herhangi bir suç kaydı ve sabıkası bulunmayan ve dosyaya yansıyan olumsuz bir davranışı tespit edilemeyen sanık hakkında takdiri indirim uygulanmalıdır. ( Suç kaydı ve sabıkanın olmaması sanığın suçu tekrar işlemeyeceği zira bunu alışkanlık edinmediği yönünde kanaat oluşturur. Bu sebeple takdiri indirim uygulanabilir.)

6.Takdiri indirim uygulanan sanığa diğer kişiselleştirme kurumları da uygulanmalıdır. Aksi takdirde, kişiselleştirme kurumlarının neden uygulanmadığının gerekçeli bir şekilde izah edilmesi gerekir.

7. Suç teşkil eden olaydan sonra olumlu davranışlar sergileyen, pişmanlığını dile getiren sanığa iyi hal indirimi uygulanmalıdır.

Örnek vermek gerekirse: TCK 86 Kasten yaralama suçunda iyi hal indirimi uygulanabilir. Bu suçta eğer haksız tahrik söz konusu ise öncelikle haksız tahrik indirimi, ardından iyi hal indirimi yapılır. Kasten yaralamanın cezası 1 yıl ile 3 yıl arasında değişen hapis cezasıdır. Haksız tahrik indirimi 1/4 ile 3/4 oranları arasında hakimin takdiri ile belirlenir. İyi hal indirimi de 1/6 oranına kadar hakim tarafından belirlenir. Somut olayda 2 yıl ceza hükmüne 1/4 haksız tahrik indirimi uygulanırsa bu ceza 18 aya düşer. Bunun üzerinden de 1/6 oranında saygınlık indirim, uygulanırsa 15 aylık bir ceza hükmü söz konusu olur.

İyi hal indirimi, TCK madde 62 düzenlemesinde de belirtildiği üzere takdiri bir durumdur. Tamamen hakimin gözlemine göre verilir. Bu indirimin uygulanmamış olması da tek başına istinaf veya temyiz için yeterli görülmez. Ancak bir hükmün istinaf edilmesi ile birlikte buna ilişkin itiraz da dilekçeye eklenebilir. Belirtmemiz gerekir ki bu indirim her ne kadar takdiri olsa da sonuç itibariyle Türk Ceza Kanununda düzenlenmiştir. Bu şartlara uyan kişi için bu azaltımın yapılması gerekir. Yani hakimin takdir hakkı keyfi bir kullanım değildir. Bu doğrultuda iyi hal indiriminin uygulanmamış olması dolaylı olarak itiraza konu edilebilir.

Other works that may be of interest to you;

Izmir Criminal Lawyer

Address: Karşıyaka Tower No:12 Kat:9 Daire:59 Karşıyaka/İzmir

E-mail: [email protected]

Phone: +90 553 463 7079