Birleşme & Devralmalarda Rekabet Kurulu İzni

Birleşme & Devralmalarda Rekabet Kurulu İzni – İzmir Avukat

7/12/1994 tarihli ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 7 nci maddesi kapsamında bazı birleşme ve devralmaların hukuki geçerlilik kazanabilmesi için Rekabet Kuruluna bildirilerek izin alınması gerektiği düzenlenmiştir. Söz konusu bildirim yükümlülüğü detaylı olarak 2010/4 Numaralı Tebliğ ile düzenlenmiştir.

Söz konusu yükümlülüğün gerekçesi olarak; “birleşme ve devralmaların piyasada rekabeti önemli ölçüde azaltacak şekilde hakim durum yaratması veya bir yahut birden fazla teşebbüsün piyasadaki hakim durumunu daha da güçlendirmesi halinde yasaklanacağı hükme bağlanmıştır. Burada dikkat çekilmesi gereken husus teşebbüslerin kendi iç dinamiği dışında büyümelerinin denetim altına alınmasıdır. Teşebbüslerin birleşme veya devralma suretiyle rekabeti önemli ölçüde azaltacak şekilde hakim durum haline gelmesi yasaklanmaktadır. Zira birleşme veya devralma suretiyle hakim duruma gelmenin, teşebbüsün kendi iç dinamikleri ile büyüyerek hakim duruma gelmesinden daha fazla rekabet düzeninin bozulmasına neden olduğu kabul edilen bir gerçektir. Maddenin ikinci fıkrasında, kural olarak birleşme ve devralma işlemlerinin hukuki geçerlilik kazanabilmesi için Kuruldan izin alınması zorunluluğu getirilmemiştir. Bir başka deyişle, birleşme ve devralma işlemleri Kuruldan izin alınmadan geçerli olabilecektir. Ancak, bu kuralın istisnaları da olacaktır. Maddenin birinci fikrası kapsamına giren birleşme ve devralmalın hukuki geçerlilik kazandıktan sonra bu kanunu ihlal ettiği gerekçesi ile geçersiz sayılması, uygulamada bir takım problemlerin ortaya çıkmasına neden olacaktır. İşte bu nedenle, ikinci fıkrada hangi tür birleşme ve devralmaların hukuken geçerli olabilmeleri için önceden izin alınması gerektiği konusunda Kurula tebliği çıkarma yetkisi verilmiştir.” ifadelerine yer verilmiştir.

Birleşme veya Devralma Sayılan Haller Nelerdir?

İzin alma yükümlülüğün kapsamı belirlenirken kontrolde kalıcı değişiklik meydana getirecek şekilde gerçekleştirilen birleşme ve devralmalar belirtilmiş olup; ilgili tebliğ ile söz konusu sınırlar netleştirilmiştir. Bu çerçevede ilgili teşebbüslerin izin veya bildirim yükümlülüğü incelenirken, kontrolde kalıcı değişiklik meydana getirecek şekilde;

• İki veya daha fazla teşebbüsün birleşmesi ya da
• Bir veya daha fazla teşebbüsün tamamının ya da bir kısmının doğrudan veya dolaylı kontrolünün, hisse ya da mal varlığının satın alınmasıyla, sözleşmeyle veya diğer bir yolla bir ya da daha fazla teşebbüs veya halihazırda en az bir teşebbüsü kontrol eden bir ya da daha fazla kişi tarafından devralınması,

gerektiği ifade edilmektedir.

Rekabet Hukuku Açısından Kontrol Nedir?

Kontrol, ayrı ayrı ya da birlikte, fiilen ya da hukuken bir teşebbüs üzerinde belirleyici etki uygulama olanağını sağlayan haklar, sözleşmeler veya başka araçlarla meydana getirilebilir. Bu araçlar özellikle bir teşebbüsün malvarlığının tamamı ya da bir kısmı üzerinde mülkiyet veya işletilmeye müsait bir kullanma hakkı, bir teşebbüsün organlarının oluşumunda ya da kararları üzerinde belirleyici etki sağlayan haklar veya sözleşmelerdir. Kontrol, hak sahipleri ya da bir sözleşmeye göre hakları kullanmaya yetkili kılınmış olan veya böyle bir hak ve yetkisi olmamakla birlikte fiilen bu hakları kullanma gücüne sahip olan kişiler veya teşebbüsler tarafından elde edilebilir.

Bağımsız bir iktisadi varlığın tüm işlevlerini kalıcı olarak yerine getirecek bir ortak girişimin oluşturulması da bu yükümlülük kapsamında bir devralma işlemi kabul edilmektedir. Bu tür işlemlerde, işlem taraflarının herbiri devralan olarak kabul edilir.

Birleşme veya Devralma Sayılmayan Haller Neledir?

Aşağıda mahiyeti açıklanan işlemler izin alma yükümlülüğü kapsamı dışında olup, bu tür işlemler için teşebbüslerin Rekabet Kurumu’ndan izin alınması gerekmez.

• Kontrol değişikliğine yol açmayan grup içi işlemlerle diğer işlemler,
• Olağan faaliyetleri kendileri veya başkaları hesabına menkul kıymetlerle işlem yapmak olan teşebbüslerin yeniden satış amacıyla satın aldıkları menkul kıymetleri, bu menkul kıymetlerden doğan oy haklarının menkul kıymetleri çıkaran teşebbüsün rekabet politikalarını etkileyecek şekilde kullanmamaları kaydıyla geçici olarak ellerinde bulundurmaları,
• Kontrolün; tasfiye, infisah, ödeme güçlüğü, ödemelerin tatil edilmesi, konkordato, özelleştirme yapılması amacıyla veya benzeri bir nedenle ve Kanun gereği bir kamu kurum ve kuruluşu tarafından elde edilmesi,
• Söz konusu işlemlerin miras yoluyla gerçekleşmesi.

Birleşme & Devralma’da Rekabet Kurulu İzni Ne Zaman Alınmalı?

İlgili yasal mevzuat kapsamında bildirim ve izin alma yükümlülüğüne sahip birleşme veya devralma işlemleri ilgili mevzuat ile düzenlenmiş olup;

• İşlem taraflarının Türkiye ciroları toplamının yedi yüz elli milyon TL’yi ve işlem taraflarından en az ikisinin Türkiye cirolarının ayrı ayrı iki yüz elli milyon TL’yi veya
• Devralma işlemlerinde devre konu varlık ya da faaliyetin, birleşme işlemlerinde ise işlem taraflarından en az birinin Türkiye cirosunun iki yüz elli milyon TL’yi ve diğer işlem taraflarından en az birinin dünya cirosunun üç milyar TL’yi,

aşması halinde söz konusu işlemin hukuki geçerlilik kazanabilmesi için Kuruldan izin alınması zorunludur.

Teknoloji Firmaları Rekabet Kurulundan İzin Almak Zorunda Mı?

2021 yılında gerçekleştirilen değişiklik ile Türkiye coğrafi pazarında faaliyet gösteren veya ar-ge faaliyeti olan ya da Türkiye’deki kullanıcılara hizmet sunan teknoloji teşebbüslerinin devralınmasına ilişkin işlemlerde; “Türkiye coğrafi pazarında faaliyet gösteren veya ar-ge faaliyeti olan ya da Türkiye’deki kullanıcılara hizmet sunan teknoloji teşebbüslerinin devralınmasına ilişkin işlemlerde; birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yer alan iki yüz elli milyon TL eşikleri aranmaz.” ifadelerine yer verilmiştir.

Bu kapsamda yukarıda yer fıkranın üzerili çizili şartları teknoloji şirketleri için aranmayacaktır.

• İşlem taraflarının Türkiye ciroları toplamının yedi yüz elli milyon TL’yi ve işlem taraflarından en az ikisinin Türkiye cirolarının ayrı ayrı iki yüz elli milyon TL’yi veya
• Devralma işlemlerinde devre konu varlık ya da faaliyetin, birleşme işlemlerinde ise işlem taraflarından en az birinin Türkiye cirosunun iki yüz elli milyon TL’yi ve diğer işlem taraflarından en az birinin dünya cirosunun üç milyar TL’yi,

Dolayısıyla, teknoloji teşebbüslerinin birleşme veya devralmasına ilişkin işlemlerde;

• İşlem taraflarının Türkiye ciroları toplamının 750.000.000.-TL’yi veya
• İşlem taraflarından en az birinin dünya cirosunun 3.000.000.000.-TL’yi

aşması durumunda Kurul’un izninin alınması gerekecektir.

Ciro Nasıl Hesaplanır?

Aşağıdakilerin ciroları toplamı esas alınır:

• İlgili teşebbüs,
• İlgili teşebbüsün doğrudan ya da dolaylı olarak;
  • sermayesinin veya ticari varlığının yarıdan fazlasına sahip olduğu veya
  • oy haklarının yarıdan fazlasını kullanma yetkisine sahip olduğu veya
  • denetim kurulu, yönetim kurulu veya teşebbüsü temsile yetkili organların üyelerinin yarıdan fazlasını atama yetkisine sahip olduğu veya
  • işlerini idare etme hakkına sahip olduğu kişi veya ekonomik birimler,

Ciroların hesaplanmasında, işlem taraflarının tüzel kişiliğe sahip olan ya da olmayan kısımlarının devredilmesi halinde, devreden taraf bakımından yalnızca devredilen kısmın cirosu esas alınır.

İlgili teşebbüslerin üçüncü kişilerle birlikte işlerini idare etme hakkına sahip olduğu ortak girişimlerin ciroları, bu hak sahiplerinin sayısına göre eşit şekilde bölünerek hesaplanır.

Üç yıllık dönem içinde, aynı kişiler ya da taraflar arasında veya aynı ilgili ürün pazarında aynı teşebbüs tarafından, bu maddenin ikinci fıkrası anlamında gerçekleştirilen iki ya da daha fazla işlem, ciroların hesaplanması bakımından tek bir işlem olarak değerlendirilir.

Teknoloji Şirketlerine İlişkin Birleşme & Devralmalarda

Ciro, tek düzen hesap planına göre bildirim tarihinden bir önceki mali yıl sonunda veya bunun hesaplanması mümkün olmazsa, bildirim tarihine en yakın mali yıl sonunda oluşan net satışlardan meydana gelir. Burada hesaplama yapılırken kişi veya ekonomik birimlerin kendi aralarındaki satışlarından doğan ciroları hesaba katılmaz. Ciro hesaplamasında döviz kuru olarak, cironun gerçekleştiği mali yıldaki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru ortalaması göz önüne alınır.

Birleşme ve Devralmaların Bildirilmesi Nasıl Yapılır?

Bildirim, taraflarca birlikte ya da taraflardan herhangi biri veya bunların yetkili temsilcileri tarafından Rekabet Kurumu tarafından hazırlanan Bildirim Formuyla yapılır. Ortak bildirimler tek bir formla yapılır. Form ve ekindeki belgeler, ayrıca elektronik ortamda hazırlanarak  elden veya posta ile yahut e-Devlet üzerinden Ankara’da bulunan Kurum merkezine iletilir. Evraklar arasında kopyalar varsa, bildirimde bulunanların bunların asıllarına uygunluğunu onaylamaları gerekir.

Başvuruda istenen tüm bilgi ve belgeleri tam ve doğru olarak içermelidir. Bu bilgilerde Kurul karar verene kadar oluşacak değişiklikler gecikmeksizin Kurula bildirilmelidir. Bildirim Formunda yanlış veya yanıltıcı beyanda bulunanlar hakkında idari para cezası uygulanır.

İzne tabi birleşme veya devralmalara ilişkin olarak yapılan bildirim hakkında Rekabet Kurumu tarafından açıkça veya zımnen bir karar verilmeden önce birleşme veya devralma hukuken geçerlilik kazanamaz.

Başvuru yükümlülüğü olan birleşme veya devralma işlemlerinin Kurulun izni olmaksızın gerçekleştirilmesi halinde idarî para cezası uygulanır. İdarî para cezası birleşme işlemlerinde tarafların herbirine, devralma işlemlerinde ise sadece devralana verilir.

Ticaret Hukukuna ilişkin diğer ilginizi çekebilecek çalışmalarımız;

İzmir Ticaret Avukatı

Address: Karşıyaka Tower No:12 Kat:9 Daire:59 Karşıyaka/İzmir

E-mail: [email protected]

Phone: +90 553 463 7079